een vriendelijke moeder over humor en kleuters

Kinderen luisteren beter naar een vriendelijke moeder

We weten allemaal dat met een beetje gevoel en humor grenzen aan je kinderen stellen , het allerbeste werkt. . Maar biologische factoren bepalen mede of de opvoedstijl van hun moeders werkt. Dat concludeert pedagoge Rianne Kok in haar proefschrift ‘Do as I say!’.
Ieder ouder kent de situatie waar in een koppige peuter weigert te doen wat je zegt : speelgoed wordt niet opgeruimd, een boterham niet opgegeten, het pak koekjes niet teruggelegd in het schap.
En dan komt er altijd wel dat moment waarop je als ouder begint te commanderen, een boze stem opzet etc.

leren omgaan met emoties

‘Ieder kind is uniek’, erkent Rianne Kok, ‘maar een autoritaire en afstraffende opvoedingsstijl raad ik niet snel aan op basis van mijn onderzoek.’ Rianne Kok onderzocht welke rol opvoeding en biologische factoren spelen in de ontwikkeling van zelfregulatie: leren omgaan met en beheersen van eigen emoties en gedrag.
Voor haar onderzoek observeerde Rianne moeder en kleuters die samen taken uitvoerden, zoals bv een moeilijke toren bouwen en speelgoed opruimen. De taken werden gefilmd voor de analyse van hun gedrag.
Bij kinderen observeerde Rianne of zij begonnen met opruimen als hun moeder dit vroeg. En bij moeders keek ze naar de mate van gevoeligheid. Of zij reageerden op signalen van het kind en of ze hielpen als hun kind het moeilijk begon te vinden. Ook werd er gekeken of moeders afleiding als tactiek gebruikten, om hun kind weer rustig te krijgen.

Natuurlijk houdt Rianne er rekening mee dat moeders zich tijdens een observatie aardiger gedragen dan ze normaal zouden doen. Maar, zegt zij: invoelend /sensitief gedrag dat kun je moeilijk faken.

Sensitieve moeders

De Leidse pedagoge concludeert dat kinderen hun gedrag en emoties beter kunnen handelen als hun moeders zich sensitief opstellen. Kinderen die zich veilig voelen bij hun moeder verzetten zich minder als ze lastige opdrachten krijgen. Ze weten dat hun moeder beschikbaar is in stressvolle situaties, stelt ze. ‘Als moeders hun kind afsnauwen of zelfs en fysiek aanpakken ( speelgoed afpakken bijvoorbeeld ), gehoorzaamt het kind minder vaak op eigen initiatief.

Kok onderzocht of een variatie in het COMT-gen effect heeft op de manier waarop een kind reageert op de opvoedstijl van de ouder. Het COMT-gen maakt deel uit van het dopaminesysteem in de hersenen. En speelt een belangrijke rol bij het ervaren van welzijn en genot.

Vriendelijke moeder

Kinderen die de Methionine-variant van het gen hebben, gehoorzamen vaker zonder aandringen bij een positieve opvoedingsstrategie. Deze kinderen luisteren slechter als hun moeder minder vriendelijk ( of strenger ) reageert. Positief disciplineren lijkt een kleinere invloed te hebben op kinderen die de Valine-variant van het COMT-gen hebben. Kok: ‘Maar deze kinderen gehoorzamen ook niet beter als hun moeder zich autoritair gedraagt.’

Kok voerde haar onderzoek uit binnen het grootschalige Generation R-project waarin bijna 10.000 gezinnen intensief worden gevolgd. Dat gebeurde vanaf het moment dat de moeder drie maanden zwanger was. De kinderen zijn nu 10 jaar. De Universiteit Leiden werkt in dit project samen met het Erasmus MC.