Alle dagen heel druk

Ilse, kinderpsycholoog over  alle dagen heel druk

ADHD is een stoornis waarbij zich problemen voordoen op het gebied van aandacht en concentratie. Zoals het niet lijken te luisteren en moeite hebben de aandacht langere tijd te richten. En problemen op het gebied van hyperactiviteit en impulsiviteit, zoals als maar in beweging zijn en moeite hebben op de beurt te wachten. Aandachtsproblemen en hyperactiviteit/ impulsiviteit veroorzaken vaak ook problemen op andere gebieden. Bijvoorbeeld uitval op school of problemen in relaties met anderen.

alle dagen heel druk ??

In de media is er door de jaren heen steeds meer aandacht gekomen voor de stoornis ADHD, de officiele naam voor alle dagen heel druk. Op televisie, in tijdschriften of op internet is gemakkelijk terug te lezen welke kenmerken horen bij een aandachtstekortstoornis. Voordeel van de grote hoeveelheid informatie, is dat mensen zich bewust zijn van het bestaan van deze stoornis. En op tijd aan de bel kunnen trekken bij problemen. Een nadeel is dat door al die informatie er juist te veel wordt gefocust op kenmerken van ADHD en er een hype lijkt te ontstaan rondom alle dagen heel druk. Hiermee kan het zijn dat andere belangrijke zaken uit het oog worden verloren. Want zeg nou zelf, als je als ouder de kenmerken van ADHD nagaat, is de kans groot dat je je kind bij tijd en wijlen in dit beeld zult herkennen.

Hieronder een voorbeeld om aan te geven hoe belangrijk het is, een brede blik te hebben. Een blik die je zelf vaak niet hebt omdat je er als ouder middenin staat. Des te belangrijker is het dan ook op tijd aan de bel te trekken en een professionele blik in te schakelen, die van een afstandje eens rustig naar alles wat er gebeurt met en rondom je kind te kijken.

niet alles is wat het lijkt dat het is

Alex is negen jaar oud. Hij zit voor de tweede keer in groep 5 van de basisschool. Sinds de overgang naar groep 4 is merkbaar dat Alex moeite heeft zich te concentreren. Zijn gedachten lijken steeds af te dwalen en hij zit vaak uit het raam te staren. Alex heeft zijn werk hierdoor vaak niet op tijd af of doet dit erg snel en slordig. Zijn schoolresultaten gingen in het afgelopen schooljaar snel achteruit. Wanneer zijn leraar hem probeert weer bij de les te halen, weet Alex niet wat er van hem verwacht wordt. Alex raakt op zulke momenten snel gefrustreerd en begint te schreeuwen. In contact met klasgenootjes voelt Alex zich ook snel aangevallen en wordt hij snel boos. Hij heeft hij nog maar weinig vriendjes. Kenmerken van alle dagen heel druk? of toch niet?

Ook thuis valt op dat Alex weinig geduld lijkt te hebben en wordt hij snel boos. Hoewel hij thuis minder dromerig is, is hij hier vaak erg druk. Hij kan zich geen vijf minuten met hetzelfde bezig houden en lijkt niet na te denken bij wat hij doet. Hij maakte laatst een grote tekening op de muur in zijn slaapkamer omdat hij geen papier kon vinden dat groot genoeg was en ging om 9u ’s avonds op zijn crossfiets alleen weg zonder dit tegen zijn moeder te zeggen. Ala reden gaf hij later op dat hij nog niet moe genoeg was om te gaan slapen. Alex eist thuis erg veel aandacht op, veelal op negatieve manier en hij daagt zijn 2 jaar jongere broer uit als hij even niets te doen heeft. En ja, dat leidt natuurlijk  vaak tot ruzies.
Zowel op school als thuis lopen de problemen in de afgelopen jaren op. Alex is steeds moeilijker te hanteren. Gezien de problemen die er spelen, wordt er over gedacht om Alex te laten onderzoeken op ADHD.

nu hetzelfde verhaal over dezelfde Alex van negen jaar oud die afgelopen schooljaar in groep 5 is blijven zitten.

Alex woont samen met zijn moeder en twee jaar jongere broer in één huis. Zijn ouders zijn circa een half jaar geleden uit elkaar gegaan. Zo’n drie jaar geleden is het derde kind, een meisje van 6 maanden oud, aan wiegendood overleden. Beide ouders hebben hiervan erg veel verdriet gehad. De moeder kreeg ernstige depressieve klachten en had moeite haar zorg en aandacht op haar zoons te richten. De vader werkte full-time, waardoor de twee jongens zichzelf vaak moesten zien te redden tot hun vader ’s avonds thuiskwam.

Een full-time baan, de zorg voor de twee jongens en het verdriet om zijn overleden dochter, maakten de last voor de vader erg zwaar. Hij probeerde de boel zo goed mogelijk draaiende te houden, maar kon niet voorkomen dat hij soms erg streng was omdat het eigenlijk te veel voor hem werd. Het was in deze periode dat bij Alex de eerste problemen in de aandacht en zijn opstandigheid zichtbaar werden. Alle dagen heel druk, of….

Toen  de moeder na enkele maanden probeerde de zorg voor haar kinderen weer op te pakken, bleek met name Alex zich tegen haar te verzetten. Hij eiste veel aandacht op, vooral op een negatieve manier, door te schreeuwen of met spullen te gooien als zijn moeder niet onmiddelijk luisterde. Ook luisterde Alex nauwelijks naar wat  zijn moeder hem vroeg. Al snel werd duidelijk dat moeder in vergelijking met vader nauwelijks regels stelde. Dit leidde ook tussen de ouders tot hevige conflicten waardoor spanningen thuis aan alle kanten opliepen. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat Alex ouders een half jaar geleden met veel ruzie uit elkaar zijn gegaan.

niet alles is wat het lijkt dat het is

Zoals bovenstaande duidelijk maakt, is niet alles wat het lijkt dat het is. De problemen van Alex ontstonden nadat het gezin uit balans raakte door het overlijden van het jongere zusje van Alex. Het gedrag van Alex had sec gezien, kunnen wijzen op ADHD. Maar wanneer er breder gekeken wordt, blijken de gezinsproblemen een belangrijke rol te spelen. Dit laat zien hoe belangrijk het is, om niet enkel de kenmerken van ADHD langs te lopen als je kind druk, onvoorspelbaar of onhandelbaar is.
Een brede, eventueel professionele blik, kan helpen om stil te staan bij zaken die je zelf over het hoofd hebt gezien en mee te denken bij het vermoeden van de aanwezigheid van ADHD.

Wat betreft Alex, is hij inderdaad onderzocht op ADHD. De stoornis is niet vastgesteld. Wel is er in overleg met zijn ouders sinds 6 weken gezinshulpverlening gestart. Hier wordt al snel duidelijk dat ouders nauwelijks op één lijn zitten en dat moeder zich nog altijd erg schuldig voelt over de dood van haar dochter en zich mede hierdoor onmachtig voelt.

De gezinshulpverlener helpt Alex ‘ moeder meer structuur aan te brengen in de gezinssituatie en  laat de ouders het belang in zien van goede communicatie en eenduidige regels. Hoewel de hulpverlening nog maar kort gestart is, is nu al merkbaar dat Alex minder opstandig is en zijn aandacht weer beter weet te richten. Er is goede hoop dat deze verbeteringen zich door zullen zetten. En waarschijnlijk is Alex dan niet alleen een stuk gelukkiger, maar ook niet langer alle dagen heel druk…

Lees meer van Ilse: Kinderpschycholoog