Foliumzuur (of folaat) vóór en tijdens de zwangerschap

Zwanger worden begint niet pas bij een positieve test. Je lichaam voorbereiden op een gezonde zwangerschap is minstens zo belangrijk. Eén van de eerste dingen die je kunt doen? Voldoende foliumzuur binnenkrijgen. Dit speelt een grote rol in de vroege ontwikkeling van je baby, nog voordat je überhaupt weet dat je zwanger bent.

Maar wat doet foliumzuur precies? Waarom wordt het aanbevolen om hier al vóór de bevruchting mee te starten? En wat is nu eigenlijk het verschil tussen foliumzuur en folaat?

In dit artikel lees je alles wat je moet weten over deze essentiële voedingsstof en hoe je ervoor zorgt dat je er genoeg van binnenkrijgt.

Waarom foliumzuur essentieel is bij een zwangerschap

Foliumzuur is niet zomaar een vitamine; het speelt een cruciale rol in de vroege ontwikkeling van je baby. Al in de eerste weken na de bevruchting begint de neurale buis zich te vormen, waaruit later de hersenen en het ruggenmerg ontstaan. Genoeg foliumzuur in je lichaam verkleint de kans op ernstige aandoeningen, zoals een open ruggetje (spina bifida) of een hazenlip.

Maar waarom is dit zo belangrijk?

• Je lichaam maakt het niet zelf aan. Foliumzuur moet je uit voeding of supplementen halen.
• Tekorten kunnen ernstige gevolgen hebben. Zonder voldoende foliumzuur verloopt de ontwikkeling van het zenuwstelsel minder goed, met alle risico’s van dien.
• De eerste weken zijn cruciaal. Veel vrouwen weten pas na een paar weken dat ze zwanger zijn, terwijl juist dan de neurale buis wordt gevormd. Daarom is het advies om al vóór de zwangerschap te beginnen met slikken.

Omdat niet iedereen evenveel foliumzuur uit voeding opneemt, is het in Nederland al jaren de standaard om dagelijks 400 mcg foliumzuur te slikken vanaf vier weken voor de bevruchting. Dit advies is niet voor niets: het helpt structureel om neurale buisdefecten te voorkomen en draagt bij aan een gezonde start voor je baby.

Wil je zeker weten dat je lichaam het goed opneemt? Dan is folaat, de actieve vorm van foliumzuur, vaak een betere keuze. Maar daarover later meer.

Vanaf wanneer begin je met foliumzuur?

Het advies is om minimaal vier weken vóór de bevruchting te starten met foliumzuur. Dit geeft je lichaam de tijd om een goede voorraad op te bouwen. De neurale buis ontwikkelt zich al in de eerste weken van de zwangerschap, vaak voordat je weet dat je zwanger bent.

Wat als je onverwacht zwanger bent en nog niet gestart bent? Geen paniek. Begin zo snel mogelijk, want foliumzuur heeft ook later nog voordelen, zoals de groei van de placenta en de aanmaak van rode bloedcellen.

Hoelang slik je foliumzuur?

• Start minstens 4 weken voor de zwangerschap
• Blijf slikken tot minimaal 10 weken zwangerschap
• Soms wordt langer slikken aangeraden, afhankelijk van je situatie

Veel vrouwen nemen foliumzuur via een zwangerschap multivitamine. Dit is handig, maar let op de juiste vorm.

Foliumzuur of folaat – wat is beter?

Foliumzuur en folaat worden vaak door elkaar gebruikt, maar er is een belangrijk verschil. Foliumzuur is de synthetische vorm, die in supplementen zit en aan voeding wordt toegevoegd. Folaat is de natuurlijke en direct actieve vorm, zoals die in groenten en peulvruchten voorkomt.

Je lichaam moet foliumzuur eerst omzetten naar de actieve vorm (5-MTHF) voordat het bruikbaar is. Dit lukt niet bij iedereen even goed. Sommige mensen hebben een genetische variatie (MTHFR-mutatie) waardoor de omzetting minder efficiënt verloopt.

Wat is de beste keuze?

In Nederland wordt nog steeds 400 mcg foliumzuur per dag aangeraden bij een zwangerschapswens. Steeds meer specialisten geven echter de voorkeur aan folaat, omdat het direct beschikbaar is en beter wordt opgenomen.

Wil je zeker weten dat je een goed supplement kiest? Erkende merken zoals Vital Nutrition gebruiken actieve en organische vormen van vitaminen en mineralen, zodat je lichaam er direct iets aan heeft.

Foliumzuur in voeding – kan dat genoeg zijn?

Foliumzuur komt van nature voor in voeding, maar is dat voldoende tijdens een zwangerschap? In theorie wel, maar in de praktijk blijkt het lastig om genoeg foliumzuur uit voeding alleen te halen. Daarom wordt aangeraden om naast een gezond dieet ook een supplement te nemen.

Voedingsmiddelen met veel folaat

Om aan de aanbevolen 400 mcg per dag te komen, zou je bijvoorbeeld dagelijks een flinke portie groenten, peulvruchten en volkorenproducten moeten eten. Dit is niet altijd haalbaar, zeker niet als je last hebt van misselijkheid in het eerste trimester.

Daarom wordt een supplement met folaat of foliumzuur sterk aanbevolen. Dit zorgt ervoor dat je altijd genoeg binnenkrijgt, ongeacht je eetpatroon.

Wat zeggen onderzoeken over foliumzuur en zwangerschap?

De positieve effecten van foliumzuur op de zwangerschap zijn goed onderzocht. Studies tonen aan dat voldoende inname vóór en tijdens de zwangerschap grote voordelen heeft voor zowel moeder als baby.

Onderzoek naar neurale buisdefecten

Een van de belangrijkste redenen om foliumzuur te slikken is het verlagen van het risico op neurale buisdefecten, zoals een open ruggetje (spina bifida). Onderzoek heeft aangetoond dat het slikken van 400 mcg foliumzuur per dag tot wel 70% van deze aangeboren afwijkingen kan helpen voorkomen.

Een studie uit 2022 bevestigde dat vrouwen die vóór en tijdens het eerste trimester voldoende foliumzuur binnenkregen, aanzienlijk minder kans hadden op een baby met een neurale buisdefect. Dit komt doordat foliumzuur een cruciale rol speelt bij de vroege ontwikkeling van het zenuwstelsel.

Foliumzuur en vruchtbaarheid

Niet alleen voor de ontwikkeling van de baby is foliumzuur belangrijk, maar ook voor de vruchtbaarheid van zowel vrouwen als mannen. Een recente studie wees uit dat foliumzuur een positieve invloed heeft op de kwaliteit van eicellen en zaadcellen. Dit komt doordat foliumzuur betrokken is bij DNA-synthese en celdeling.

Gezondheid van de placenta

Uit ander onderzoek blijkt dat vrouwen met voldoende foliumzuur in hun lichaam een beter ontwikkelde placenta hebben. Dit kan bijdragen aan een gezondere zwangerschap en een lager risico op complicaties zoals vroeggeboorte of een laag geboortegewicht.

Nieuwe inzichten

Hoewel het algemene advies nog steeds luidt om foliumzuur te slikken, kijken onderzoekers ook naar de actieve vorm, folaat. Steeds meer studies suggereren dat folaat beter wordt opgenomen en efficiënter werkt bij sommige vrouwen, vooral als ze moeite hebben met de omzetting van foliumzuur naar de actieve vorm.

Een kleine aanpassing met grote impact

Foliumzuur (of beter nog: folaat) is een van de makkelijkste en meest effectieve manieren om je zwangerschap gezond te starten. Door al vier weken voor de bevruchting te beginnen, verklein je het risico op neurale buisdefecten en ondersteun je de ontwikkeling van je baby. Hoewel foliumzuur in voeding voorkomt, is een supplement de beste manier om zeker te weten dat je voldoende binnenkrijgt.

Wil je zeker zijn van de beste vorm van foliumzuur? Kies dan voor een supplement met actief folaat, zoals die van erkende merken. Een kleine dagelijkse stap met een groot effect op de toekomst van je kindje.